حضور خودروساز خارجی در کشور بهتر از واردات خودرو است
در حوزه خودرو چهار بخش صنعت، بازار، واردات و اسقاط، بخش‌های مهمی هستند که به یکدیگر گره خورده‌اند. بازار خودرو به‌ویژه خودروهای خارجی در نتیجه ممنوعیت واردات در چهار سال گذشته دچار نوسان سنگینی شده است و قیمت‌ها نجومی شده‌اند. عدم واردات نیز برابر است با عدم اسقاط خودروهای فرسوده.
در گذشته به ازای هر خودرویی که وارد می‌شد، بیش از سه خودرو از رده خارج می‌شدند. اما با ممنوعیت واردات، بحث اسقاط هم کنار گذاشته شد. بنابراین واردات می‌تواند بازار خودرو را سامان دهد و اسقاط را هم رونق ببخشد. ضمن اینکه با رونق گرفتن اسقاط و ارائه تسهیلات می‌توان نسبت به تحریک تقاضا و رسیدن خودرو به افرادی که به آن واقعا نیازمند هستند، امیدوار بود. در بخش پایانی مصاحبه با احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور به بررسی بحث واردات خودرو و تاثیر آن بر صنعت خودرو و اسقاط خودروهای فرسوده پرداختیم.
وزیر صمت چندبار با واردات خودرو مخالفت کرده‌اند. به نظر شما آیا واردات خودرو بر صنعت داخلی تاثیرگذار خواهد بود؟
به نظر من واردات تمام کالاهای تولیدی به اندازه ۵ تا ۱۰درصد نیاز بازار نه‌تنها ضرر ندارد، بلکه به آن صنعت کمک می‌کند. به‌عنوان مثال اگر یک‌میلیون دستگاه در سال تولید شود و در کنار آن ۵۰هزار دستگاه هم واردات داشته باشیم، در وهله نخست آرامش و تنوع بازار بیشتر می‌شود، دوم آنکه دولت به درآمد گمرکی دست پیدا می‌کند و سوم اینکه توقع مردم نسبت به کیفیت خودروهای داخلی افزایش می‌یابد و خودروسازان مجبور می‌شوند در رقابت با آنها خودروهای باکیفیت‌تری تولید کنند.
به‌طور کلی در بحث رقابت چه اقداماتی باید انجام شود؟ واردات یا حضور خودروسازان خارجی چه تاثیری بر صنعت خودرو ایران خواهد داشت؟
بارها درخواست کرده‌ایم دستکم ۵۰هزار دستگاه از طریق واردات به بازار عرضه شود. در این صورت، ضربه‌ای هم به صنعت داخل وارد نمی‌شود، ضمن اینکه این اقدام محاسنی نیز دارد. قشر مشخصی از جامعه متمول هستند و ترجیح می‌دهند خودروهای خارجی سوار شوند که از این طریق می‌توانیم رضایت آنها را به دست بیاوریم.
حالت بهتر آن است که امکان حضور یک خودروساز خارجی در کشور فراهم شود که صفر تا صد تولید را انجام دهد. اگر یک خودروساز خارجی در کشور سرمایه‌گذاری و تولید را آغاز کند، باعث می‌شود رقابت جدی‌تری شکل بگیرد. یعنی خودروسازان داخلی با نحوه مشتری‌مداری و ارائه خدمات پس از فروش از سوی شرکت‌های خارجی آشنا می‌شوند و از این طریق کیفیت خدمات و محصولات خود را در رقابت با این شرکت افزایش می‌دهند. مجموعه این اقدامات به نفع مردم است. واردات به این معنا نیست که بازار را به خارجی‌ها واگذار کنیم، چراکه واردات معادل ۵ تا ۱۰درصد نیاز بازار خودرو، ضربه‌ای به صنعت خودرو وارد نمی‌کند. به‌طور کلی ما هرگز مخالف واردات خودرو نبوده‌ایم، اما درخواست داریم خودروسازان داخلی را از قیمت‌گذاری معاف کنند. خودرویی که تولیدکننده با ۴۰میلیون ضرر در قرعه‌کشی به فروش می‌رساند اما در بازار با سود ۵۰ یا ۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد، فقط زمینه‌ساز رانت است. راهکار جلوگیری از این وضعیت پیچیده نیست، اما دولت قبل شهامت تصمیم‌گیری نداشت.
آیا با وزیر صمت جدید مذاکره‌ای در این خصوص انجام شده است؟
از وزیر صنعت، معدن و تجارت درخواست کرده‌ایم که زمانی را برای تشکیل یک جلسه به ما اختصاص دهند. اما هنوز موفق به دیدار با ایشان نشده‌ایم. دل ما برای صنعتگران کشور و صنعت خودرو می‌سوزد. ما می‌توانیم این صنعت را بهتر از شرایط فعلی اداره کنیم.
با توجه به اینکه وزیر فعلی صمت پیش‌تر سمتی در زمینه اسقاط خودروها داشته است. به نظر شما اگر واردات خودرو انجام شود، بخش اسقاط هم به کار می‌افتد یا تاثیری در این بخش نخواهد داشت؟
مقررات فعلی اشاره می‌کند در صورت واردات هر خودرو باید به اندازه میزان مصرف سوخت، حدود ۴ تا ۶ دستگاه خودرو فرسوده اسقاط شود. این موضوع به کاهش آلاینده‌ها کمک خواهد کرد؛ خودروهای فرسوده ۳۰ تا ۴۰برابر مدل‌های جدید آلایندگی دارند. ازسوی‌دیگر، این اقدام؛ هم به خروج خودروهای فرسوده کمک خواهد کرد و هم رونقی برای ساخت داخل می‌شود.
به‌عنوان مثال اگر یک خودرو ۳۰ساله فرسوده از رده خارج شود، مالک آن نسبت به خرید یک خودرو ۲۰ساله اقدام می‌کند. همین چرخه ادامه پیدا می‌کند تا مالک خودرو ۳ساله آن را با یک مدل صفرکیلومتر تعویض کند. بنابراین بازار جدیدی برای خودروهای ساخت داخل ایجاد می‌شود.
یکی از روش‌های رسیدن به تولید سالانه ۳میلیون دستگاه، این است که خروج خودروهای فرسوده را رونق ببخشیم. این موضوع هم چندین راهکار دارد؛ یکی از روش‌های آن واردات است و دیگری این که دولت تسهیلاتی را واگذار کند. در آمریکا، دولت برای تعویض خودروهای فرسوده حدود ۴هزار دلار کمک بلاعوض پرداخت می‌کند یا اقدامی مانند قانون بند ق ماده ۱۲ را اجرایی کند. این قانون به این موضوع اشاره دارد که از محل صرفه‌جویی انرژی، وزارت نفت برای نوسازی ناوگان سنگین کمک کند. بنابراین، رونق بخشیدن به خروج خودروهای فرسوده به دستیابی به تولید ۳میلیون دستگاهی کمک می‌کند.
آیا خودروسازان داخلی به ازای تولید، خودرو فرسوده‌ای را از رده خارج می‌کنند؟
زمانی که دست خودروسازان داخلی در قیمت‌گذاری باز باشد، می‌توان به آنها تکلیف کرد مثلا به ازای تولید هر چهار دستگاه خودرو مثلا یک دستگاه فرسوده را هم از رده خارج کنند. زیرا زمانی که قیمت آزاد باشد، آنها می‌توانند هزینه خودرو فرسوده را در محصولات خود سرشکن کنند.
اما زمانی که خودروسازان داخلی در هر خودرو بین ۴۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان ضرر می‌کنند، چگونه می‌توانند این کار را انجام دهد. اگر قیمت‌گذاری آزاد شود، امکان چنین کاری وجود دارد و خودروسازان می‌توانند برای کمک به رونق تولید خود چنین کاری را انجام دهند. چنین اقدامی مشروط بر آن است که خودروساز ضرر نکند. اما در شرایط فعلی نمی‌توان انتظار داشت زیان جدیدی به خودروسازان وارد شود.
شورای رقابت اعلام کرده است که تورم کلی و تورم بخشی باید قیمت‌گذاری خودرو لحاظ شود؛ این در حالی است که خودروسازان پیش‌فروش می‌کنند و سود مشارکت ارائه می‌دهند که متاسفانه دیده نمی‌شود.
خودروسازان چند درصد سود مشارکت پرداخت می‌کنند؟
بستگی به شرایط خودرو دارد. از گذشته هم به این صورت بود برای خودروهای جدیدی که با استقبال مواجه می‌شدند، به منظور جلوگیری از هجوم خریداران و تحت نفوذ قرار نگرفتن قیمت، سود مشارکت به میزان کم در نظر گرفته می‌شد.
پس دست خودروساز باید باز باشد و بتواند با این ارقام بازی و بازارسازی کند. وظیفه هیات‌مدیره شرکت‌ها همین موضوعات است.