آشنایی با مناره های دارالضیافه زیباترین مناره های ایران
در میان مناره های متعددی که در استان اصفهان قرار دارد، مناره ی دارالضیافه یکی از زیباترین بناهای تاریخی این شهر است. در ساخت و طراحی این مناره از معماری بسیار ظریف و دقیقی بهره گرفته شده است که با وجود گذر قرن ها سال از زمان ساخت آن همچنان استوار است.
شهر تاریخی اصفهان به موجب برخورداری از معماری و هنر گذشته به نصف جهان شهرت یافته است.
در سده های هفتم و هشتم یعنی در دوره ی حکومت سلطان محمد خدابنده شهر اصفهان پایتخت ایران بوده است. بنابراین اصفهان به عنوان مرکز اصلی کشور از لحاظ معماری مورد توجه معماران دوره ی اسلامی قرار گرفته است. در واقع مناره ها نمادی برای پیروزی به شمار می آیند و نشان از دوران تاریخی در ایران دارند.
وجه تسمیه ی مناره ی دارالضیافه
متأسفانه به موجب فرسوده شدن کتیبه ی موجود در مناره ی دارالضیافه در گذر زمان، تاریخ و دوره ی ساخت مناره به طور قطعی مشخص نمی باشد. برخی شواهد و خصوصیات معماری دارالضیافه حاکی از تعلق مناره به دوره ی سلجوقی به ویژه دوره ی حکومت سلطان دارد.
علاوه بر این، وجود پوشش مناره با کاشی کاری و مقرنس کتیبه بیانگر تعلق بنا به دوره ی ایلخانان مغول به خصوص اولجایتو دارد.
با این وجود اکثر باستان شناسان معتقدند قدمت تاریخی مناره ی دارالضیافه به قرن هشتم هجری قمری یعنی در دوره ی حکومت صفوی و سلجوقی باز می گردد.
نظریه های مختلفی در خصوص انتخاب نام دارالضیافه یا دارالضیاء برای مناره های اصفهان ارائه شده است. برخی باستان شناسان بر این باور هستند که علت نام گذاری مناره ی اصفهان به دارالضیافه به موجب قرارگیری در نزدیکی مهمان سراها یا مساجد و سر پناهی برای مسافران می باشد.
برخی دیگر نیز معتقدند سازنده ی بنای مناره ها شخصی به نام ضیاء بوده است. بدین جهت این معماری به مناره ی دارالضیاء شهرت یافته است.
مناره ی دارالضیافه
به طور کلی مناره متشکل از ۴ بخش اصلی از قبیل ساقه، پایه، رأس و سرپوش می باشد. مناره های دارالضیافه شامل دو مناره مدوری شکل از جنس آجر می شود که با کاشی معرق رنگین و مقرنس کاری آراسته شده است. در قسمت داخلی مقرنس های دو مناره به خط بنایی فیروزه ای نام های علی، محمد، فاطمه، حسن و حسین ذکر شده است.
ارتفاع مناره ها معادل ۳۸ متر می باشد که بر روی پایه های هشت ضلعی بنا شده است. در قسمت انتهایی ساقه های مناره کتیبه ای با کاشی های سفید و لاجوردی وجود دارد که اسلامی بودن دوره ی تاریخی گذشته را تأکید می کند.
همچنین نام های مبارک الله و پنج تن آل عبا به خطی معلق بر روی ساقه های آجری شکل مناره چشم نوازی می کند.
مناره های دارالضیافه از پایین به بالا شامل یک ساق و طوق به عنوان گلوگاه می شود. در قسمت گلوگاه مناره، منحنی به شکل چتر وجود دارد که از آن به عنوان نعلبکی یاد می شود. به علاوه در بالاترین قسمت مناره بخشی است که به تاج شهرت دارد.
وجود درب در میان مناره ها و بهره گیری از سبک اسلامی در آراستن آن ها احتمال تعلق مناره ها به یک مسجد را چندین برابر می کند.
مناره های دارالضیافه اصفهان در ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ به شماره ی ۲۷۲ در لیست آثار ملی قرار گرفته است.
معماری مناره های دارالضیافه
مناره های دارالضیافه توسط معماران دوره ی اسلامی با بهره گیری از سبک معماری آذری یا مغولی ساخته شده است. علت استحکام مناره ها و برپایی آن ها تا به امروز معماری بی نظیر و منحصر به فرد آن است.
در واقع، معماری دوره ی اسلامی به گونه ای است که از نفوذ ریزش های جوی ممانعت می کند. به عبارتی دیگر، مناره های دارالضیافه از سقف مسطح برخوردار نیستند و ریزش های جوی از قبیل برف، باران و تغییرات آب و هوایی در آن جریان ندارند. این عدم جریان پذیری در درون مناره ها از فرسایش آن ها جلوگیری می کند و باعث ماندگاری مناره ها شده است.
مناسب ترین زمان برای بازدید از مناره های دارالضیافه
همان طور که بیان کردیم مناره های دارالضیافه در استان اصفهان قرار دارند. اصفهان در مرکز فلات ایران و در دشت هایی به موازی زاینده رود قرار دارد. بنابراین آب و هوایی کوهستانی دارد.
در میان چهار فصل سال، فصل بهار مناسب ترین فصل برای مسافرت و بازدید از مناره های دارالضیافه در اصفهان است. در این فصل شکوفه های رنگارنگ زیبایی مناره ها را دو چندان جلوه می دهند و چهره ای شاداب و پر نشاط را به ارمغان می آورند.
از دیگر فصل های مناسب برای سفر به اصفهان و بازدید از دارالضیافه، تابستان است. تعداد توریست های اصفهان در این فصل از سال به گونه ای بسیار است که برخی ارگان های دولتی و مدارس مملو از توریست ها می گردد.
البته فصل پاییز نیز زیبایی های خود را دارد. در این فصل آب و هوایی خنک در اصفهان غالب است و به ندرت بارندگی هایی به شکل باران رخ می دهد.
مکان های گردشگری در نزدیکی مناره ی دارالضیافه
شهر اصفهان شهری تاریخی است که علاوه بر مناره های دارالضیافه دارای مکان های متعددی برای گردشگران از قبیل زاینده رود، چهل ستون، میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو، سی و سه پل، منارجنبان، مسجد جامع اصفهان و… می باشد.
اگر قصد بازدید از مناره های دارالضیافه را دارید و به اصفهان سفر کردید، حتما از مکان های تاریخی دیگر موجود در اصفهان نیز دیدن کنید.
دو مورد از پر بازدید ترین مکان های تاریخی در نزدیکی مناره های دارالضیافه
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان مجموعه ای تاریخی در ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
میدان نقش جهان در دوره ی صفویان به دست شاه عباس صفوی پایه گذاری شد. در طراحی و ساخت میدان نقش جهان معماران اصیلی از جمله علی اکبر اصفهانی و استاد محمدرضا نقش داشتند. آن ها در طراحی میدان از معماری اصلی ایرانی استفاده کردند.
در طول تاریخ میدان نقش جهان با نام های متعددی از قبیل میدان اصلی، میدان بزرگ، میدان قصر، سلطنتی، نو و میدان امام شناخته شده است.
پل خواجو
در قسمت شرقی سی و سه پل، پل خواجو قرار دارد. این پل به موجب استحکام، تقارن و معماری به کار رفته یکی از منحصر به فرد ترین پل های ایران به شمار می آید.
در دوره ی حکومت صفویان، در سال ۱۰۶۰ هجری قمری شاه دوم صفوی دستور ساخت پل خواجو را صادر کرد.
وجود کتیبه ای در ضلع جنوبی پل بیانگر مرمت و بازسازی پل خواجو در سال ۱۲۹۰ هجری در دوره ی فرمانروایی ناصرالدین شاه قاجار دارد.
دسترسی به مناره های دارالضیافه اصفهان
ایران- اصفهان- چهار راه ابن سینا- خیابان کمال- محله ی قدیمی حاج کاظم- مناره های تاریخی دارالضیافه
همان طور که بیان کردیم یکی از بناهای تاریخی که نشان از اسلامی بودن ایران در دوره های گذشته دارد، مناره است. مناره ی دارالضیافه یکی از جذاب ترین مناره های ایرانی است که در استان اصفهان قرار دارد.
در ساخت بنای معماری دارالضیافه از سنگ و خشت استفاده شده است. این دو عنصر باعث استحکام بسیار بالای مناره و برپا ماندن آن شده است.
علاوه براین، در ساخت مناره های دارالضیافه از معماری منحصر به فردی استفاده شده است. در واقع عدم بهره گیری از سقف های مسطح باعث شده است که ریزش های جوی به داخل بنا نفوذ پیدا نکنند و در طول زمان فرسوده نگردند.